© Förderverein Bronzezeithaus Hahnenknoop e.V.
Het Bronstijd-huis
In 1971 werd nabij Rodenkirchen, Landkreis Wesermarsch, het nieuwe
Strohauser Sieltief aangelegd. Tijdens grondwerkzaamheden ter plekke
van de Hahnenknooper Mühle stuitte men op de resten van twee
boerenerven uit de Late Bronstijd. Helaas gingen die tijdens het baggeren
grotendeels verloren. Van 1996 tot en met 2001 werd het hoofdgebouw
van een derde erf door het Niedersächsische Institut für historische
Küstenforschung, Wilhelmshaven, volledig blootgelegd.
De eerste boeren in het kweldergebied
De Bronstijd-nederzetting bij de Hahnenknooper Mühle is uitzonderlijk.
Hier woonden mensen rond 900 v. Chr. - bijna 3000 jaar geleden - tijdens
de Late Bronstijd. Tot op heden zijn in het kweldergebied langs de Duitse
Noorzeekust geen oudere woonplaatsen ontdekt. De bewuste
nederzetting werd op het toenmalige maaiveld aangelegd. De terpen of
wierden - kunstmatige heuvels met daarop individuele huizen en complete
dorpen - die voor het kwelderlandschap zo typisch zijn, werden pas
eeuwen later opgeworpen. De nederzetting lag tegen de voet van een
oeverwal, meer in het bijzonder aan de buitenzijde ervan, langs de Wezer
of een van haar zijtakken. De oeverwal grensde aan een lager gelegen
moerassig gebied, dat pas vanaf de Middeleeuwen ontwaterd en
gecultiveerd werd.
Het onderzochte drieschepige woonstalhuis bleek, op een geringe
hoeveelheid essenhout na, uitsluitend te zijn gebouwd van elzenhout. Als
dakbedekking en als stro in de stal bleek riet te zijn gebruikt. Ter
bescherming tegen de vochtige ondergrond was het woongedeelte door
middel van zoden iets verhoogd.
De voedseleconomie was gebaseerd op veeteelt. Het belangrijkste
huisdier was het rund, dat toentertijd beduidend kleiner was als vandaag
de dag. Schapen waren eveneens van belang en werden gehouden voor
melk en wol. In de behoefte aan eiwitten werd waarschijnlijk in aanzienlijke
mate voorzien door vis. De jacht op wilde dieren speelde binnen de
voedseleconomie nauwelijks een rol.
Daarnaast was er enige akkerbouw. Verbouwd werden vooral gerst en
verder emmer en eenkoorn. Voorts zijn als cultuurgewassen gierst, haver
en paardenbonen en planten met oliehoudende zaden, zoals vlas en
huttentut, aangetroffen. Relatief vaak zijn resten ontdekt van wilde planten
en struiken die zijn verzameld, bijvoorbeeld sleedoorn, braam, rozenbottel,
aardbei, wilde appel, jeneverbes en hazelaar.
Werktuigen en gereedschap
Onder de vondsten domineren scherven van aardewerken potten.
Daarnaast zijn fragmenten van houten vaatwerk en werktuigen uit been,
hoorn en steen (waaronder vuursteen) gevonden. Aardewerkfragmenten
die vermoedelijk afkomstig zijn van een klein bootmodel, een dierplastiek
alsmede een miniatuurpotje uit aardewerk dat een nabootsing is van
bronzen gordeldoos waren waarschijnlijk kinderspeelgoed.
Tot de bijzondere vondsten behoren fragmenten van smeltkroezen en
gietmallen uit klei. Zij geven aan dat in de nederzetting bij de
Hahnenknooper Mühle een bronssmid gewerkt heeft. De
gietmalfragmenten laten zien dat niet alleen onversierde maar ook
versierde halsringen als sieraden vervaardigd werden.
Vereniging ter bevordering van het Bronstijd-huis
In 2005 bereikte deze steunstichting haar doel om de bij Rodenkirchen
opgegraven boerderij uit de periode van ca. 900 v.Chr. zo origineelgetrouw
mogelijk na te bouwen. Het Niedersächsische Institut für historische
Küstenforschung te Wilhelmshaven verleende hulp bij de
wetenschappelijke vragen die deze reconstructie opriep. De reconstructie
werd gefinacieerd door het EU-programma Leader+, het fonds
"Wesermarsch in Bewegung" en regionale sponsoren. Het in stand
houden van het Bronstijd-huis wordt hoofdzakelijk betaald met
giften,lidmaatschap en subsidies. De Landkreis Wesermarsch steunt
projectwerk dat niet gerelateerd is aan formeel onderwijs.
Standplaats van het Bronstijd-huis: Hartwarderwurp, 26935 Stadland.
GPS: lengtegraad: 08° 25´ 06´´ O, breedtegraad: 53° 24´ 15´´ N.
(Translatie: Erik Drenth)
